برای کنترل بیماریها در مرغ بومی ابتدا باید یک برنامه منظم برای واکسیناسیون جوجه ها در نظر بگیرید. همچنین توجه به بهداشت محیط و مدیریت صحیح امورات داخل سالن باعث خواهد شد که گله شما کمتر در معرض بیماری های شایع قرار گیرد. در این مقاله از وبلاگ چیکن دیوایس بیشتر در مورد کنترل و درمان بیماری های مرغ بومی بحث خواهیم نمود.
برنامه واکسیناسیون مرغ بومی
۱) واکسن مارک : در یک روزگی در زیر پوست پشت گردن به مقدار ۲ سی سی تزریق می شود.
۲) واکسن نوبت اول نیوکاسل از سویه ۱ B در سن ۱۰-۱۲ روزگی به صورت آشامیدنی یا قطره چشمی، مطالب مرتبط
۳) واکسن نوبت دوم نیوکاسل از سویه ۱ B در سن ۲۴-۲۲ روزگی به صورت آشامیدنی یا قطره چشمی،
۴) واکسن نوبت سوم نیوکاسل از سویه لاسوتا در سن ۳۵-۳۴ روزگی به صورت تزریق عضلانی در سینه.
۵) تزریق واکسن نیوکاسل با سویه لاسوتا در نوبتهای بعدی هر دو ماه یک بار تزریق می شود.
۶) واکسن آبله در سن ۶ تا ۱۲ ماهگی به صورت تلقیح در بال و در جایی که رگهای خونی نباشد و تکرار آن به صورت سالانه خواهد بود.
کنترل بیماریهای انگلی مرغ بومی
۱) استفاده از داروهای کنترل کننده کوکسیدیوز، جهت جلوگیری از بیماری اسهال خونی.
۲) استفاده از سموم با غلظت معین جهت جلوگیری و درمان انگل های خارجی مانند شپشک و کنه مرغی در فصول شیوغ مانند تابستان که می بایست بدن و بالهای آنها را به وسیله محلول تهیه شده خیس نماییم.
۳) مبارزه با انگل های داخلی ریوی معدی با استفاده از داروهایی مانند لوایزول، میندازول، آلبندازول و همچنین داروهایی مانند فیکلوزاماید جهت پیشگیری و درمان بیماری انگلی رودهای.
۴) از آنجایی که بیماری پلوروم (اسهال سفید) از طریق تخم به جوجه منتقل می شود لذا سالیانه می بایست گله مرغ مادر را از نظر این بیماری کنترل و تست نمود.
درمان چرت زدن جوجه مرغ
چرت زدن جوجه دلایل مختلفی دارد و باید به تمامی جزئیات دقت نمود.
آیا چرت زدن جوجه نشانه بیماری است؟
چرت زدن یا خواب آلودگی در جوجه مرغ میتواند نشانه بیماری، کمبود ویتامین و یا سردی بیش از حد محیط نگهداری آن باشد. بنابراین باید هر یک از موارد به خوبی بررسی شوند و مطابق آن برای درمان جوجه اقدام کرد. اگر جوجه مرغ در اثر بی حالی دچار خواب آلودگی شده است میتوان به آنها محلول آب شیرین و یا کمی زرده تخم مرغ داد. در زمان استفاده از محلول آب شیرین باید توجه کنید که این محلول باعث اسهال جوجه میشود و باید به مقدار مناسب مصرف شود.
همچنین جوجه مرغ در نتیجه بیماری کوکسیدیوز نیز دچار خواب آلودگی شده و در اطراف یکدیگر جمع میشوند و چرت میزنند. بیماری عفونت بند ناف نیز باعث بی حالی و خواب آلودگی جوجه میشود. مخصوصا زمانیکه جوجه ها به تازگی از ماشین جوجه کشی بیرون آمده باشند، بیشتر در معرض عفونت بند ناف قرار دارند. زیرا هنوز کیسه زرد به خوبی جذب بدن آنها نشده است.
زمانیکه جوجه دچار عفونت بند ناف میشود، شکم او در اثر ورود باکتری متورم شده و بوی بدی میدهد. همچنین دهان جوجه نیز در اثر عفونت کیسه زرد بد بو میشود. متأسفانه عفونت کیسه زرد درمان خاصی ندارد و بهتر است که جوجه های درگیر هرچه سریعتر قرنطینه شوند. باکتری عامل این بیماری به راحتی میتواند سایر جوجه ها را هم آلوده کند.
درمان عطسه مرغ بومی
عطسه در مرغ بومی میتواند در نتیجه استنشاق ذرات معلق موجود در هوا و یا بیماری هایی همچون سرماخوردگی، برونشیت عفونی و یا آنفولانزا و … باشد. هر یک از این بیماری ها نیز درمان خاص خود را دارند. لذا برای درمان عطسه مرغ بومی ابتدا باید تمامی جزئیات بررسی شوند.
درمان عفونت گلوی مرغ
عفونت گلوی مرغ در نتیجه بیماری های تنفسی می باشد که مهمترین آنها بیماری مزمن تنفسی (crd) یا مایکوپلاسما، نیوکاسل کلی باسیلوز، برونشیت عفونی و … می باشد. برخی از این بیماری ها با دارو قابل درمان هستند ولی برخی از آنها همچون نیوکاسل یا کلی باسیلوز قابل درمان نیستند و فقط با واکسینه و رعایت بهداشت محیط نگهداری میتوان مانع آنها شد.
توجه دقت داشته باشید که عفونت گلوی مرغ نشانه بیماری است. لذا برای درمان ابتدا باید نوع بیماری تشخیص داده شود. از آنجایی که بیشتر بیماری های طیور علائم نزدیک به هم دارند حتی دامپزشک ها هم ممکن است در بررسی های اولیه دچار اشتباه شوند. برخی از بیماری ها عامل ویروسی، برخی دیگر عامل میکروبی و باکتریایی و برخی دیگر نیز قارچی هستند. هر یک از این بیماریها نیز درمان خاص خود را دارند. بعنوان مثال درمان بیماری های ویروسی با آنتی بیوتیک فقط وضعیت بیماری را وخیم تر میکند و یا ممکن است عفونت های ثانویه را کاهش دهد. بنابراین به صورت خودسرانه برای درمان طیور خود اقدام نکنید.
درمان خانگی خس خس کردن مرغ
اگر به هنگام نفس کشیدن مرغ و خروس صدای خس خس یا خِر خِر داشته باشند، باید بدانید که آنها درگیر بیماری عفونی شده اند.
خس خس کردن مرغ نشانه چیست؟
خس خس کردن مرغ یکی دیگر از نشانه های واضح آلوده شدن سیستم تنفسی پرنده می باشد. بیماری نیوکاسل و دیگر بیماری های عفونی که به سیستم تنفسی پرنده حمله میکنند باعث شده تا پرنده با مشکل تنگی نفس و خس خس کردن سینه دچار شود. هیچ یک از این بیماری ها نیز درمان خانگی ندارند. درمان این چنین بیماری هایی باید پس از بررسی های کامل و با نظر دامپزشک صورت گیرد.
در زمان مشاهده علائمی نظیر خس خس، تنفس با دهان باز، آبریزش و ترشحات از بینی، چشم و دهان، افتادگی بال ها و اسهال و یا هر نوع نشانه غیر طبیعی باید مرغ بیمار سریعا قرنطینه شود. در چنین شرایطی محیط نگهداری طیور نیز آلوده بوده و باید بدانید بیماری در بین گله شما در حال شیوع می باشد. با ضدعفونی سالن و تجهیزات مرغداری داخل آن از جمله دانخوری و آبخوری، سیستم گرمایشی و … تا حدود زیادی میتوان مانع گسترش بیماری در بین گله شد. مطالب مرتبط
درمان سرماخوردگی مرغ
سرماخوردگی یکی از بیماری های شایع در طیور به ویژه در مرغ ها می باشد. البته جوجه ها بیشتر مستعد سرماخوردگی هستند. از علائم سرماخوردگی مرغ میتوان به آبریزش بینی، اسهال، کاهش اشتها، کم تحرکی و خس خس سینه اشاره کرد. قرار گرفتن در معرض نوسانات دمایی و یا هوای سرد و یا باد باعث سرماخوردگی جوجه مرغ میشود.
چطور سرماخوردگی جوجه مرغ را درمان کنیم؟
برای درمان سرماخوردگی مرغ و جوجه در قدم اول باید یک محیط گرم برای آنها تهیه کرد. مخصوصا استفاده از لامپ مادون قرمز برای گرمایش و درمان سرماخوردگی جوجه مرغ بسیار تأثیرگذار است. همچنین برای درمان سرماخوردگی طیور میتوان از داروخانه دامپزشکی آنتی بیوتیک ضعیف تهیه نمود.
در زمان سرماخوردگی سیستم ایمنی طیور ضعیف شده و پرنده میتواند درگیر بیماری های مختلفی شود. لذا استفاده از قطره مولتی ویتامین نیز در این دوره برای مرغ بیمار توصیه میشود. مصرف مولتی ویتامین با توجه به وزن و سن پرنده باید صورت گیرد زیرا دریافت بیش از حد ویتامین به کبد پرنده آسیب می رساند. همچنین در زمان مصرف دارو یا مولتی ویتامین به صورت محلول در آب، به مرور زمان خاصیت آنها از بین میرود. لذا این نوع محلول ها نباید بیش از حد (حداکثر ۲۰ ساعت) داخل آبخوری باقی بمانند.
بیماری پای مرغ خانگی
پاهای مرغ میتواند در معرض اسیب های مختلف قرار گیرد. بیماری بامبل فوت یا التهاب پای مرغ یکی از این موارد می باشد. اگر بستر نگهداری مرغ بیش از حد خشک و سفت بوده و یا اشیاء تیز و برنده بر روی بستر باشند، پاهای مرغ زخمی شده و دچار عفونت خواهند شد. برای درمان این نوع عفونت ها استفاده از اسپری تتراسایکلین مناسب می باشد ولی باید بستر پرورش نیز با مواد نرم همچون پوشال چوب و … پوشانده شود.
درمان اسهال خونی مرغ و خروس
اسهال خونی در مرغ و خروس نشانه عفونت گوارشی است و بیماری کوکسیدیوز یکی از دلایل اصلی اسهال خونی در طیور میباشد. برای درمان بیماری کوسیدیوز نیز میتوان از انواع داروی ضد کوسیدیوز استفاده کرد که در داروخانه های دامپزشکی این دارو موجود می باشد. همچنین در مرغداری ها برای جلوگیری از این بیماری به دان مرغ ها داروی ضد کوکسیدیوز اضافه میکنند. اگر اسهال مرغ غیر خونی باشد برای درمان اسهال مرغ میتوان کمی سبوس به جیره غذایی پرنده اضافه کرد.
درمان فلج شدن مرغ خانگی
فلج شدن مرغ ها نیز میتواند نتیجه بیماری های مختلف نظیر نیوکاسل، مارک، بوتولیسم و … باشد. البته کمبود ویتامین های گروه B نیز باعث اختلال جدی در دستگاه عصبی پرنده میشود. گاهی اوقات نیز فلج شدن مرغ در اثر اختلالات ژنتیکی بوده که این نوع مشکلات قابل درمان نیستند. مقاله علت فلج شدن جوجه مرغ و درمان آن را بخوانید.
درمان عفونت چشم مرغ خانگی
چشم مرغ در نتیجه بیماری مختلف میتواند درگیر عفونت باشد. برای درمان اولیه عفونت چشم مرغ میتوان چشم حیوان را با قطره چشمی شستشو داد. ولی بیشتر این نوع عفونت ها در اثر آلودگی های ویروسی یا میکروبی میباشند که تا حدود زیادی با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند.
درمان کنه مرغ خانگی
پرها و پوست مرغ به شدت مستعد انگل های خارجی همچون کنه و شپشک می باشد. جیغ زدن، بی تابی، ریزش شدید پر، زخمی شدن پوست، خارش مداوم پوست پرنده و … از نشانه های انگل بر روی بدن حیوان میباشند. برای درمان این نوع انگل ها، اسپری انگل کش، قارچ کش، کنه کش و یا ضد شپشک در داروخانه های دامپزشکی به فروش می رسد که از طریق آنها میتوان برای درمان پرنده اقدام کرد.
جمع بندی
در این مقاله به برخی از بیماری های شایع مرغ اشاره شد. در نظر داشته باشید که بیماری های مختلف در طیور علائم بالینی نزدیک و مشابه به هم دارند. از طرفی نوع درمان باید بر اساس عامل بیماری مشخص شود. زیرا درمان بیماری های باکتریایی یا قارچی با بیماری های ویروسی کاملا متفاوت است. به همین منظور پیشنهاد میشود با مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی ابتدا به تمامی جزئیات دقت نمایید و سپس آنها را با یک دامپزشک متخصص در میان بگذارید تا به صورت اصولی بتوانید مرغ های بیمار را درمان کنید.