درآمد مرغداری و سود پرورش مرغ گوشتی در سال ۱۴۰۳

روند رو به رشد جمعیت کشور ایجاب می کند که تولیدات غذایی نیز متناسب با نیاز ما افزایش یابد.  امروزه اهمیت تولیدات گوشت سفید بر کسی پوشیده نیست. در چند سال اخیر سیاست های کلی کشور بر صدور مجوز واحد های بزرگتر معطوف شده است. مخصوصا مجموعه هایی که بصورت زنجیره مرغ مطرح هستند. در این شکل هزینه های تولید به شکل قابل توجهی کاهش یافته و قیمت تمام ده برای مصرف کننده میتواند کمتر باشد.

اما همانطور که میدانیم سرمایه زیادی برای زنجیره های مرغ گوشتی نیاز است که از توان مالی بسیاری از کشاورزان خارج است. از این رو بسیاری از فارم ها امروزه ترجیح میدهند که بعنوان زیر مجموعه زنجیره های مرغ فعالیت نمایند. در خصوص مجوزها ی مرغداری نیز در بسیاری از استان ها شاهد آن هستیم که ظرفیت های کمتر از ۲۰ هزار قطعه را صادر نمیکنند. ولی برای کسب اطلاعات بیشتر بهتر است به جهاد کشاورزی استان خود و واحد پرورش طیور مراجه نمائید.

مقدمه

پرورش مرغ گوشتی دارای امتیاز های برتری نسبت به سایر پرورش ها می باشد که در ادامه به برخی از آ«ها میپردازیم.

1. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، ضایعات گوشت گوسفند حدود ۵۰ % و در مرغ حدود ۲۵ % است.
2. گوشت مرغ از نظر هضم و جذب بعد از گوشت ماهی بهتر از سایر پروتئین ها است .
3. پرورش مرغ آسان تر از سایر دام ها است و در محیط محدود تعداد زیادی را می توان پرورش داد.
4. سرعت رشد مرغ نسبت به سایر دام ها بیشتر است به طوری که یک جوجه یک روزه ۴۲ گرمی بعد از ۴۰-۵۰ روز به وزن ۲۵۰۰ گرمی خواهد رسید.
5. ضریب تبدیل غذایی مرغ بهتر است به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب ۲ تا ۲/۲ و در گوساله و گاو بین ۶ تا ۹ % متغیر است. ظریب تبدیل ۲ ضریب تبدیل مناسبی نیست و باعث اتلاف هزینه های زیادی در بسیاری از فارم های کشور میشود.

اولین گام، انتخاب محل مرغداری

در انتخاب محل مرغداری دقت کنید حتما در آن اطراف واحد های دیگر پرورش مرغ کم باشد. از جنبه های مختلفی باید به مکان مرغداری توجه شود. به عنوان مثال بازار پسندی محصول تولیدی شما مطلبی است که باید به آن توجه ویژه ای کنید. مثلا اگر قصد احداث مرغداری گوشتی دارید و در اطراف شما واحد های متعددی مرغ گوشتی است این مسله میتواند بر فروش تولیدات شما تاثیر نامطلوبی بگذارد. برخی از شهر ها و استان های کشور در برخی از پرورش ها حالت اشباع دارند. مثلا شهر سبزوار در خراسان رضوی تعداد بسیاری مرغداری گوشتی دارد. اما تراکم مرغداری تخمگذار در این منطقه کمتر میباشد. یا مثلا استان مازندران به عنوان یکی از قطب های اصلی پرورش مرغ گوشتی در کشور مطرح است که مرغداری تخمگذار در این مناطق به نست مرغ گوشتی کمتر میباشد. اما به علت مصرف بالای گوشت مرغ در سه استان شمالی و همچنین نزدیکی آن به مرکز ایران از جمله تهران، بازار تولید گوشت مرغ را جذاب کرده است.

در کنار این موضوع بحث نزدیکی و دوری به سایر  فارم ها و همچنین جاده اصلی و مراکز کشتار و … نیز اهمیت دارد. استانداردهایی در جهادکشاورزی وجود دارد که میتوانید با مراجعه به کارشناسان مربوطه در خصوص استانداردهای دقیق آن تحقیقات لازم را انجام دهید.

برآورد سرمایه اولیه برای راه اندازی مرغداری در سال ۱۴۰۳

در این بخش تصمیم داریم تمامی هزینه های احداث یک مرغداری را برآورد نماییم.
و همچنین این موضوع که برای شروع به کار چه تجهیزاتی نیاز است.

هزینه های اولیه به شرح زیر می باشد

1. خرید زمین
2. دریافت مجوز ها ( پروانه تاسیس و بهره برداری)
3. دریافت امکانات آب و برق و گاز
4. هزینه ساخت سوله
5. هزینه نصب امکانات سرمایشی و گرمایشی

برآورد هزینه های احداث مرغداری در سال ۱۴۰۳

برای پرورش ۱۰ هزار قطعه مرغ حداقل نیاز به یک هکتار زمین داریم.

هر هکتار زمین در اطراف شهرستان مشهد با مجوز های لازم، حداقل ۵۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. البته این هزینه در شهرستان‌های مختلف و در استان های دیگر متفاوت است. این هزینه را باید خود شما متناسب با منطقه ای که قصد راه اندازی مرغداری دارید براورد کنید.

هزینه دوم برای پرورش و نگه داری مرغ تاسیس سالن ها می باشد

مصالح به کار گرفته شده در بیشتر موارد بلوک‌های بتنی است که نسبتا ارزان‌ قیمت و با کیفت مناسبی هم ارائه می‌شود. استفاده از هبلکس های پیش ساخته نیز اخیرا در مرغداری ها زیاد دیده میشود.

طبق استاندارد پرورشی مرغ گوشتی راس، ما برای پرورش هر ۱۵ سر مرغ یک متر مربع فضا نیاز داریم.

بنابراین برای یک مرغداری ۱۰ هزار قطعه‌ای  به یک سوله حدودا ۴۵ در ۱۵ متری احتیاج است. علاوه بر سوله‌ها باید برای واحد صنعتی یک یا چند انبار در نظر گرفت که معمولا هزینه آن از سوله کمتر است.

جمع بندی هزینه ها

1. هزینه خرید زمین و ساخت سوله
2. هزینه تاسیسات لوله کشی برای آب و گاز
3. هزینه تمامی تجهیزات مورد نیاز
4. هزینه خوراک مصرفی هر جوجه در طول دوره پرورش
5. حقوق و دستمزد و هزینه حقوق پرداختی به کارگران.

در خصوص سوله مرغداری باید توجه داشته باشیم که انواع سوله های برای مرغداری وجود دارد. از جمله ی آنها میتوان به سوله طاق ضربی، سوله های سازه سبک، سوله های دوطبقه و … اشاره کرد که هریک از آنها مزایا و معاب خاص خود را دارند. شناخت بهترین نوع سوله بسیار بستگی به منطقه ی فارم شما و همچنین میزان ظرفیت مد نظر شما خواهد داشت.

بعد از سوله و پوشش مرغداری مرحله ی تجهیزات مربوط به پرورش طیور میباشد. در تاریخ نگارش این مطلب سیاست های جهاد کشاورزی به گونه ای است که مجوز ظرفیت کمتر از ۲۰ هزار قطعه را صادر نمیکنند. همین عامل باعث شده است که پرورش مثل گذشته به صورت سنتی امکان پذیر نباشد و سیستم های اتومات جایگزین سیستم های قدیمی شده است. نکته ی حائز اهمیت در این مورد این است که در خصوص سیستم های اتومات نیز هرروز نوآوری ها و ابتکارات نوینی در حال انجام است که آگاهی به آن میتواند تاثیر زیادی در موفقیت پرورش بگذارد.

تا اینجا سعی شد نکات مربوط به هزینه های مرغداری تا حدی برایتان توضیح دهم. برای درک بهتر این موارد در مطلب دیگری مرغداری فرضی به ظرفیت ۲۰ هزار قطعه را در نظر گرفتم و به بررسی هزینه های راه اندازی آن به طور کامل پرداخته ام. نقشه های پیشنهادی که معمولا به افرادی که مشغول تاسیس سالن های مرغداری هستند ارائه میدهیم را بررسی کردم و سعی شده در این مطلب تمام تجهیزات و مواردی که برای سالن ۲۰ هزاری مرغ گوشتی لازم است را در جدول های مجزا تهیه کنم. همچنین با مطالعه این مطلب میتوانید براوردی درباره ظرفیت مورد نظر خود مثل سالن ۱۰ هزاری یا ۱۵ هزاری انجام دهید.

تجهیزات مورد نیاز مرغداری ۲۰ هزار قطعه ای

برای نحوه محاسبه دقیقتر سالن های گوشتی فرایند زیر را در نظر بگیرید:

مثلا یک مرغداری ۲۰ هزار قطعه ای در صورت داشتن ۲% تلفات در پایان دوره ۱۹۶۰۰ عدد مرغ گوشتی با میانگین وزن ۲.۵ کیلو گرم دارد. ( در برخی نواحی وزن بالاتر و در برخی مناطق در وزن های پایینتر  مرغ را بارگیری میکنند). با فرضیات بالا در پایان دوره ۴۲ روزه این فارم ۴۹ تن تولید مرغ زنده خواهد داشت.

امروز که مشغول نگارش و بروزرسانی این مطلب هستم (تیرماه ۱۴۰۳)، قیمت مرغ زنده در حدود ۶۰ هزارتومان میباشد. بنابراین مبلغ حاصل از فروش آن در حدود ۳ میلیارد تومان میشود.

حال وقت آن رسیده است که هزینه ها از این میزان کم شوند. اولین هزینه قیمت جوجه یک روزه میباشد که در تاریخ نگارش این مطلب قیمت ۲۵ هزار تومن است. قیمت جوجه یکروزه نوسانات بالایی دارد بنابراین نیاز است که برای محاسبه سود و زیان این کار قیمت آن را بصورت لحظه ای در محاسبات خود قرار دهید. بنابراین هزینه جوجه یکروزه برابر: ۵۰۰ میلیون تومان است.

بیشترین هزینه ی جاری یک مرغداری گوشتی هزینه های مربوط به خوراک آن میباشد. نهاده ها به طور کلی دارای نوسانات زیادی میباشند. اینکه خوراک فارم خورد را چگونه تهیه میکنید بر سود آوری فارم شما خیلی تاثیرگذار میباشد. مثلا خیلی از مرغداران ترجیح میدهند خوراک خود را از کارخانه جات خوراک دام و طیور بصورت آماده تهیه کنند. این مسله هزینه ی بیشتری برای مرغدار در بر دارد اما اگر خوراک با کبفبت باشد و تعادل انرژی و پروتئین و همچنین مکمل های گوناگون در آن به درستی رعایت شده باشد، میتواند با رشد بهتری که برای طیور شما به ارمغان می آورد اختلاف قیمت را برایتان جبران کنند.

برخی مرغداران نیز ترجیح میدهند خودشان خوراک مصرفی را تولید نمایند. این دسته از مرغداران باید توجه داشته باشند که حتما از تخصص متخصصین جیره نویسی و آشنا به مسائل تامین احتیاجات طیور استفاده کنند. چون بالانس نبودن جیره های خوراک طیور میتواند در میزان مصرف و در نهایت ضریب تبدیل فارم شما تاثیر زیادی بگذارد.

برگردیم به محاسبات قبل. معمولا ۶۰ درصد از درامد مرغداری را هزینه های مربوط به خوراک در بر میگیرد. این میزان تا ۷۰ درصد در شرایطی میتواند درنظر گرفته شود. بنابر این هزینه های خوراک حدودا برابر ۱.۸ میلیار تومان در نظر میگیریم. تا اینجا مجموع هزینه های خوراک و جوجه یکروزه برابر ۲.۳ میلیارد. هزینه های باقی مانده را میتوان هزینه های مربوط به کارگری و دستمزد ها، واکسیناسیون، هزینه های سوخت (گاز یا گازوئیل، برق و …) در نظر داشت. این موارد را نیز با توجه به امکانات مد نظر خود هم میتوانید به صورت تقریبی محاسبه کنید و درامد مرغداری را پیش بینی نمائید.

در ادامه موارد زیر را جهت راهنمایی بیشتر در نظر داشته باشید.

• نوسانات قیمت روز مرغ گوشتی معولا زیاد است. توجه کنید تنها ۱۰۰۰ تومان افزایش یا کاهش قیمت میتواند درامد مرغداری را به طور شگرف تغییر دهد.
• هزینه های خوراک را مفصل بررسی کردیم. میزان ۰.۱ کاهش در ضریب تبدیل میتواند در یک فارم گوشتی سود قابل توجهی را بوجود آورد.
• قیمت روز جوجه یکروزه دارای نوسانات فراوانی است. سعی کنید در زمان مناسب و از جای معتبر جوجه با کیفیت تهیه نمایید. زیرا جوجه بی کیفیت هرکار هم کنید شما را دچار خسارت میکند.
• هزینه های مربوط به سوخت نیز مهم است. در برخی نقاط کشور مثل سیستان و بلوچستان، سهمیه ی گازوئیلی که فارم های گوشتی میگیرند درامد قابل توجه خوبی را برای مرغدار فراهم میکند. در فارم های دارای گاز شهری، به علت ارزان بودن گاز و راحتی انتقال آن به مرغداری، صرفه جویی خوبی در هزینه های مرغداری انجام میشود. همچنین استفاده از سیستم های گرمایشی با راندمان بالا میتواند ضامن حفظ سرمایه زیادی از شما شود. ( انواع سیستم گرمایشی مرغداری )
• تلفات مرغداری: همانطور که اشاره شد در محاسبات بالا میزان تلفات را ۲ درصد فرض کردیم. این میزان در بسیاری از مواقع مخصوصا در مناطق آلوده و درگیر با بیماری ها میتواند بسیار بیشتر باشد. توجه به راهکار های کاهش تلفات در مرغداری را در نظر داشته باشید

کلام آخر

بطور کلی میتوان گفت مرغداری نیز مانند هرکار دیگری تحت تاثیر نوسانات شدید قیمتی در ایران میباشد. گاهی به علت واردات بی رویه، گاهی به علت کمبود بخشی از نهاده ها مانند ذرت و سویا و گاها به علت بروز بیماری های واگیری که در ایران شاهد آن هستیم، گاها مرغداران متحمل ضرر ها و زیان های بسیاری میشوند. معمولا مرغدارانی که پشتوانه مالی خوبی برای ادامه جوجه ریزی حتی در مواقعی که یک یا دو  دوره متحمل زیان میشوند دارند موفق تر هستند.

از طرفی مرغدارانی که اصول استاندارد مرغداری را رعایت میکنند و همواره به فکر بهره وری بیشتر در زمینه پرورش خود هستند وضعیت خوبی دارند.