عفونت و بیماری همیشه یکی از معضلات مهم در صنعت مرغداری بوده است. آلودگیهای میکروبی را میتوان با رعایت اصول پیشگیری از بیماریها و کاربرد معیارهای مدیریتی مهار نمود. این امر نقش بسیار مهمی در بازدهی و سودآوری بخشهای مختلف صنعت طیور دارد.
در کشور انگلستان، هزینه کنترل و درمان بیماریهای طیور ۷-۱۰% کل ارزش این صنعت را تشکیل میدهد. خسارت اقتصادیاش از بروز بیماریها، شامل تلفات، کاهش میزان رشد و تولید و هزینه درمان میباشد.
واکسیناسون، تجویز دارو و امنیت زیستی اضلاع مثلث محافظت هستند. واکسیناسیون و تجویز داروها، روشهایی هستند که به منظور پیشگیری و درمان بیماریها مورد استفاده قرار میگیرند. کارایی این روشها در اثر ظهور سویههای مقاوم باکتریها و سویههای جدید ویروسها تضعیف میشود.
این عوامل نظیر سویههای مقاوم سالمونلا و ویروسهای گامبروو، مارک و کمخونی جوجهها میباشد. امنیت زیستی واژهای است که استراتژی کلی و یا ارزیابیهای به کار گرفته شده در جهت جلوگیری از نفوذ بیماریهای مسری به منطقه تولید را توصیف مینماید.
استفاده از یک برنامه امنیت زیستی، بکارگیری روشهای بهداشتی و استمرار یک برنامه واکسیناسیون فراگیر، همگی از عوامل اساسی پیشگیری از بیماریهای است. یک برنامه فراگیر امنیت زیستی شامل: یک سلسله برنامهریزی، اجرا و نظارت میباشد.
نکته: بخاطر داشته باشید که استریل کردن سالن و یا محدوده اطراف آن امکانپذیر نمیباشد، اما میتوان عوامل بیماریزا را کاهش داد و از ازدیاد مجدد آنها جلوگیری نمود.
از سلامت جانداران، محیطزیست و اقتصاد مرغداری در برابر عوامل بیماریزا است. برنامه امنیت زیستی مانع ورود عوامل بیماریزا جدید به مزرعه و ریشهکنی یا کنترل بیماریهای موجود میشود. برای حصول به این هدف باید از ورود عوامل بیماریزا و عاملین آن به داخل مزرعه جلوگیری نمود.
این عوامل شامل ویروسها، باکتریها، قارچها، تکیاختهاییها، انگلها، حشرات، جوندگان و پرندگان میباشند.
با اجرای برنامههای امنیت زیستی اهداف زیر تأمین میشوند:
- جلوگیری از ورود عوامل بیماریهای خطرناک و مسری نظیر؛ آنفلوآنزا، گامبروو و نیوکاسل.
- کاهش میزان آلودگی به پاتوژنهایی که منجر به بروز تلفات و ضایعات و کاهش تولید میشوند.
- مایکوپلاسما، E.coli و کوکسید، عواملی هستند که منجر به بروز تلفات و ضایعات و کاهش تولید میشوند.
- کاهش یا حذف عوامل ضعف ایمنی و عفونتهای پنهان که طیور را مستعد ابتلاء به سایر بیماریها میکنند.
- کاهش آلودگی موادغذایی با عوامل بیماریزا که از نظر بهداشت عمومی و سلامتی انسانی اهمیت دارند.
- سالمونلا و کمپیلوباکتر از نظر بهداشت موادغذایی با منشا طیور حائز اهمیت هستند.
این یک اصل مهم است که پیشگیری همواره بر درمان مقدم است. رعایت اصول بهداشتی در پرورش طیور از نقطه نظرات بهداشتی، اقتصادی حائز اهمیت است. همچنین از نظر فراهم نمودن محیطزیستی مناسب برای پرندگان و رفاه حال کارکنان نیز ضروری و مطلوب است.