بیماری های رایج در طیور

مرغ های نژاد بومی به دلیل مقاومت در برابر بیماری های شناخته شده و سازگاری آنها با آب و هوای مختلف در اکثر مناطق پرورش داده میشوند. در حوزه پرورش مرغ بومی و یا سایر طیور، توجه به سلامت آنها بسیار اهمیت دارد. زیرا طیور بومی به شدت در معرض بیماری های مختلف می باشند. لذا ضروری است که پرورش دهنده نکات بهداشتی را رعایت نموده و با شناخت بیماری های مختلف اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد.

بیماری نیوکاسل مرغ بومی

یک بیماری ویروسی و بسیار واگیر است که سویه های مختلف دارد. انتشار ویروس از طریق؛ هوا، وسایل آلوده و حمل و نقل طیور انجام می شود. نیوکاسل یکی از بیماری های خطرناک و شایع در بین مرغ های بومی می باشد. این بیماری بیشتر در فصل پاییز و زمستان و اوایل بهار شایع است؛ زیرا ویروس نیوکاسل در برابر گرمای زیاد و نور شدید آفتاب ضعیف بوده و از بین میرود. بیماری نیوکاسل از جمله بیماری های عفونی در بین طیور می باشد و به شدت مسری است.

این بیماری به سرعت می تواند در بین گله پخش شود و پرندگان سالم را بیمار نمایید. بیماری نیوکاسل حتی می تواند تا یک سال در لاشه مرغ زنده باقی بماند. میزان تلفات ناشی از این بیمای بسیار زیاد است و هر چه سریعتر باید پرنده های بیمار قرنطینه و حذف شوند.

با توجه به اینکه بیماری نیوکاسل در بین مرغ ها و دیگر طیور بسیار شایع است، بنابراین بهتر است که از تخم نطفه دار گله هایی که درگیر این بیماری هستند برای جوجه کشی استفاده نشود. ویروس نیوکاسل در صورت نفوذ به تخم نطفه دار باعث مرگ جنین میشوند. همچنین اگر تخم نطفه دار آلوده به ویروس نیوکاسل در داخل دستگاه جوجه کشی قرار گیرد سایر جوجه ها را هم آلوده میکند و تلفات زیادی به بار می آورد. برای جلوگیری از چنین مشکلاتی باید دستگاه جوجه کشی و تخم های نطفه دار نیز ضدعفونی شوند. البته بدنه دستگاه جوجه کشی باید قابل شست شو و ضدعفونی باشد.

علائم بیماری نیوکاسل در مرغ های محلی

ویروس این بیماری سیستم تنفسی، گوارشی و سیستم عصبی پرنده میزبان را مورد حمله قرار میدهد. حرکات چرخشی ناگهانی پرنده به دور خود، فلج شدن بال ها و پاها، پیچش گردن و سر به عقب و یا زیر شکم، تب و لرز، تورم و عفونت در چشم، اسهال آبکی و سبز، کاهش شدید اشتها، کاهش تخم گذاری، ترشحات بینی و بازماندن منقار از نشانه های ظاهری بیماری نیوکاسل در بین پرنده ها می باشد.

ناگفته نماند که بیماری نیوکاسل می تواند از پرنده به انسان نیز منتقل شود. تب و لرز، بی حالی، سوزش و درد شدید، سرگیجه و بیخوابی از علائم این بیماری در انسان ها می باشد. پروش دهندگان می بایست به هنگام درچار شدن پرنده به بیماری نیوکاسل یه طور جدی نکات بهداشتی را رعایت کنند.

ویروس بیماری نیوکاسل از طریق فضولات پرنده بیمار، از طریق هوا و وسایل آلوده به راحتی به پرندگان و یا انسان ها منتقل میشود. پرندگان وحشی نیز در صورت بیمار شدن به نیوکاسل می توانند بعنوان ناقل این بیماری عمل کنند.

درمان نیوکاسل

بیماری نیوکاسل نیز همانند بسیاری از بیماری های دیگر در بین طیور توجیه اقتصادی ندارد و معمولا پرنده بیمار به سرعت از گله حذف میشود. بنابراین برای سلامتی گله در برابر بیماری نیوکاسل باید پرنده ها به موقع واکسیناسون شوند و نکات بهداشتی نیز بصورت جدی رعایت شود.

واکسیناسیون جوجه ها در برابر بیماری نیوکاسل باید در سن 30 روزگی انجام شود. ناگفته نماند که واکسیناسیون گله بعد از شیوع بیماری بی فایده می باشد و انجام این کار توصیه نمیشود.

استفاده از ضدعفونی کننده های مختلف در سالن پرورش و ضدعفونی تجهیزات مرغداری از مهمترین اقداماتی می باشند که هر پروش دهنده نباید آنها را نادیده بگیرید. رعایت این موارد به پیشگیری پرنده ها به بیماری های مختلف و کشنده بسیار کمک می کند.

پیشگیری

• رعایت اصول بهداشتی
• نگهداری نکردن جوجه با مرغ های مسن
• ضد عفونی وسایل مورد استفاده

. علائم بیماری افت تولید تخم

کاهش شدید تخمگذاری، تولید تخم با پوسته نازک و یا بدون پوسته از نشانه های این بیماری می باشد. متأسفانه اغلب پرورش دهندگان در تشخیص این بیماری دچار اشتباه شده و عوارض بیماری را ناشی از مدیریت نادرست در تغذیه میدانند. زیرا کمبود کلسیم و نور دریافتی نیز باعث ایجاد تخم بدون پوسته و یا تخم با پوسته نازک می گردد.

راه های انتقال بیماری eds

بیماری EDS از طریق فضولات پرنده بیمار، وسایل آلوده، تخم آلوده، تماس پرورش دهنده با مرغ بیمار، واکسن های آلوده و حتی از طریق حشرات گزنده نیز منتقل می یابد.

درمان بیماری eds

حدود 2 الی 4 هفته قبلا از آغاز دوره تخم گذاری (سن 14 الی 18 هفتگی)باید مرغان با واکسن کشته روغنی واکسینه شوند.

آبله طیور

یک بیماری ویروسی است که از راه مخاط چشم و زخم های ناحیه ریش و تاج انتقال می یابد. آبله یکی از بیماری های ویروسی در بین مرغان می باشد که سرعت شیوع آهسته ای دارد. این بیمای به ندرت باعث مرگ و میر طیور میگردد. بیماری آبله در هر سن و موقعیتی می تواند در بین گله ظاهر شود.

علائم بیماری آبله مرغ

تشخیص آبله در طیور سریع می باشد و می توان با مشاهده زخم های طیور آن را شناسایی کرد. در اثر این بیماری طیور به هنگام خوردن و یا آشامیدن دچار اختلال شده و مرغان تخم گذار با افت تخم گذاری رو به رو میشوند. زخم های زگیل مانند در پاها و همچنین جوش و تاول در تاج، ریش، گوش، چشم از نشانه های بارز بیماری آبله در بین طیور می باشند.

راه های انتقال بیماری آبله طیور

زخم های کنده شده از پرنده بیمار، پشه ها و حشرات همچون کنه و شپش و غذای آلوده می تواند به راحتی باعث انتقال این بیماری در بین پرندگان شود. به منظور واکسینه کردن طیور در برابر بیماری آبله از واکسن نیز استفاده میشود.

درمان بیماری آبله مرغ

برای درمان بیماری آبله و جلوگیری از عفونت ها، از آنتی بیوتیک استفاده میشود و زخم را ضدعفونی می نمایند. با استفاده از بتادین، پماد آنتی بیوتیک و یا تنتورید می توان زخم و تاول پرنده را ضدعفونی نمود.

پیشگیری

از طریق مایه کوبی و ضد عفونی جایگاه است. همچنین نور خورشید به علت خاصیت ضد عفونی کنندگی که دارد، می تواند باعث از بین رفتن عامل بیماری آبله در جایگاه های آلوده شود.

بیماری تنفسی یا CARD

• از بیماری های میکروبی است. راه های انتقال آن؛
• از طریق تخم مرغ آلوده به جوجه
• تماس جوجه سالم با جوجه بیمار و عدم تهویه صحیح آشیانه است.

علائم بیماریC.R.D

ترشحات بینی، انسداد سوراخ های بینی، انبساط سینوس ها با مواد پنیری شکل، ورم نای، کدر شدن کیسه هوایی، کم شدن اشتها، لاغری و خرخر کردن.

پیشگیری بیماری مزمن تنفسی طیور

با رعایت اصول بهداشت و به خصوص تهویه صحیح در آشیانه قابل پیشگیری است.

بیماری گامبور (تورم عفونی بورس)

بیماری گامبور یکی از بیماری های خطرناک در بین طیور میباشد که بعد از 48 ساعت مرگ و میرهای ناشی از این بیماری در بین طیور رخ می دهد. این بیماری در بین جوجه های گوشتی تا 20 درصد و در بین گله های تخم گذار تا 60 درصد می تواند تلفات وارد کند. همچنین بیمار گامبور می تواند در کوتاه مدت تمامی گله را در بر گیرد.

علائم بیماری تورم عفونی بورس

اسهال سفید آبکی و گچی، ژولیدگی پرها، کم تحرکی، بی اشتهایی، کثیفی پرهای مخرج، کزکردگی و بستن چشم ها، التهاب و خونریزی در مخرج از علائم مهم این بیماری می باشند.

راه های انتقال بیماری گامبور

این بیماری از طریق مدفوع پرنده بیمار، حشرات (لاروسوسک) و پرندگان وحشی قابل انتقال است.

درمان بیماری گامبور

ویروس بیماری گامبور بسیار مقاوم بوده و حتی در برخی موارد در اثر ضدعفونی نیز از بین نمی رود. این بیماری حتی می تواند تأثیر واکسیناسیون های بعدی را نیز کاهش دهد. در زمان زمان این بیماری باید جیره پروتئین مرغان تغییر یابد. بیماری گامبورو درمان خاصی ندارد و فقط با رعایت بهداشت می توان از شیوع آن در بین گله جلوگیری کرد.

عارضه خود خوری (کانی بالیسم)

عارضه خود خوری و کانی بالیسم در طیور به علل مختلف از جمله: کمبود پروتئین، بالا بودن انرژی مجیره، تراکم زیاد دل آشیانه، کمبود آبخوری و دانخوری و حساسیت آن ها به رنگ قرمز به وجود می آید.

درمان کانی بالیسم مرغ

• نوک چینی در مرغ بومی در سن ۲ ۱ هفتگی که دو سوم از نوک بالایی و یک سوم از نوک پایینی را میچینند،
• افزایش تعداد دانخوری و آبخوری و در نتیجه کاهش تراکم در آشیانه، بالا بردن پروتئین جیره،
• کاهش نور با استفاده از لامپ های با نور قرمز،
• افزودن مقداری نمک به آب آشامیدنی طیور،
• جدا کردن طیور زخمی و درمان آنها با استفاده از اسپری آنتی بیوتیکی،
• از جمله راه های درمان عارضه خود خوری است.

عارضه پر خوری طیور

این عارضه بیشتر در مرغ های تخم گذار دیده می شود. به این صورت که لوله گوارش طیور، با خوردن پر، مسدود شده و باعث تلفات می شود. وجود انگل های جلدی در روی بدن طیور، کمبود پروتئین جیره و کمبود دانخوری و آبخوری در آشیانه، از علل بروز این عارضه می باشد.

بیماری پاستورلوز (وبای طیور)

وبای طیور از جمله بیماری های عفونی است که در مناطق گرمسیر بسیار شایع می باشد. ویروس این بیماری بیشتر در فصل های پاییز و هوای مرطوب ظاهر میشود. بیماری وبا سرعت شیوع بالایی دارد و می تواند تلفات شدیدی در بین گله ایجاد کند.

·         علائم بیماری وبا مرغ

• علائم این بیماری تا حدودی شبیه به وبای انسانی است. اسهال، مرگ و میر ناگهانی، تورم و کبودی ریش و تاج، افزایش درجه حرارت و استرس دمایی، فلج شدن و اسهال و کبودی و تیرگی عضلات از نشانه های بیماری وبای طیور می باشد.

·         راه های انتقال بیمای وبای طیور

• آب فاضلاب و لجن آلوده به بیماری، پرندگان وحشی، مخاط تنفسی پرنده آلوده، ترشحات بینی و دهان پرنده بیمار از جمله راه های انتقال این بیماری می باشند.

·         درمان بیماری وبای طیور

• استفاده از آنتی بیوتیک در آب آشامیدنی و واکسیناسیون

·         آنفولانزای مرغی

• این بیماری یکی از بیماری های حاد دستگاه تنفسی است که علاوه بر طیور برای انسان نیز خطرناک می باشد. ویروس این بیماری با نام h5n1 نیز شناخته میشود و به سرعت باعث مرگ طیور می گردد.

·         علائم بیماری آنفولانزای مرغی

• کاهش تولید تخم، خس خس سینه، سیاه شدن تاج و ریش، تورم سر و صورت طیور، افتادگی و ژولیدگی پرها، اسهال مرگ سریع از جمله نشانه های این بیماری می باشند.

·         راه های انتقال بیماری آنفولانزای مرغ

• پرندگان آبزی وحشی و پرندگان مهاجر اصلی ترین میزبان و منتقل کننده این ویروس می باشند. همچنین ویروس این بیماری می تواند به راحتی توسط فضولات پرنده، لاشه پرنده بیمار، ابزار آلوده به ویروس، ترشحات بینی و دهان پرنده، تخم پرنده و افراد در ارتباط با پرنده در بین گله شیوع پیدا کند.

·         درمان بیماری آنوفولانزای مرغی

• رعایت بهداشت محیط پرورش واکسینه نمودن طیور با واکسن آنفولانزای مرغی از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماری می باشند. ناگفته نماند که درمان پرنده بیمار فایده ای ندارد و باید طیور از قبل در برابر این بیماری واکسینه شده باشند.

·         بیماری مارک

• بیماری مارک را می توان یک نوع ازدیاد سیستم لمفاوی شناخت. این بیماری بنام فلج مرغان نیز شناخته میشود. این بیماری عفونی به شدت واگیردار بوده و طیور بیشتر در سنین پایین به آن مبتلا میشوند. این بیماری از طریق تنفس وارد بدن طیور شده و طحال، تیموس و مغز استخوان میزبان را مورد تخریب قرار میدهد.

·         علائم بیماری مارک

• مشکلات عصبی، سندرم کند شدن رشد، فلج پاها، بالها و حتی فلج چشم (اختلالات بینایی) و مرگ ناگهانی از جمله علائم این بیماری می باشند.

·         درمان بیماری مارک

• برای پیشگیری از مرغان محلی از بیماری مارک می بایست جوجه ها با واکسن مارک واکسینه شوند.

·   بیماری های انگلی و مسمومیت های غذایی

• در صورتیکه دانخوری آبخوری و یا دان و غذای مرغان به کپک، قارچ و یا به نوع باکتری مضر آلوده باشد، پرنده دچار مسمومیت غذایی و انواع بیماری انگلی میشود. لذا استفاده از غذای تازه و تمیز برای سالم ماندن مرغ ها ضروری می باشد.
• اسهال، کاهش سرعت رشد، نازک شدن پوسته تخم مرغ، افت کیفیت گوشت و همچنین تضعیف سیستم امنیتی و مرگ طیور از عوارض بیماری های انگلی و یا مسمومیت های غذایی می باشد.

·   بیماری برونشیت عفونی در مرغان

این بیماری یک نوع ویروس عفونی می باشد که به سیستم تنفس، دستگاه گوارشی، سیستم تخم گذاری و تولید مثل پرندگان حمله میکند.

علائم بیماری برونشیت عفونی

تنفس با دهان باز، سرفه، عطسه، صدای خس خس سینه، ترشحات بینی، چشم های اشک آلود، کم تحرکی و کاهش اشتها از علائم بیماری برونشیت عفونی در طیور می باشد.

پیشگیری و درمان بیماری برونشیت عفونی

با رعایت بهداشت در محیط پرورش و همچنین واکسینه نمودن طیور با واکسن برونشیت می توان از شیوع این بیماری جلوگیری نمود.

بیماری کلی باسیلوز

بیماری کلی باسیلوز یک نوع بیماری میکروبی بوده که میکروب آن در داخل روده پرنده بصورت غیر فعال زنده می ماند. این میکروب در فصل سرد و یا مناطق مرطوب و پر باران به سرعت می تواند مرغان را آلوده کند.

زمانیکه مرغ به یک بیماری دیگر مبتلا شده و سیستم ایمنی آن ضعیف میشود، میکروب بیماری کلی باسیلوز فعال شده و به صورت عفونت حاد خودنمایی میکند. این بیماری می تواند تا 50 درصد از جمعیت گله را تلف کند.

علائم بیماری کلی باسیلوز

ترشحات غلیظ زرد رنگ از داخل بینی و نوک پرنده، صدای خس خس سینه، ژولیدگی پرها، متورم شدن طحال و چرک های پنیری در شکم و ریه از نشانه های این بیماری می باشند.

درمان بیماری کلی باسیلوز

استفاده از آنتی بیوتیک ها، تهویه مناسب، رعایت بهداشت سالن پرورش و ضدعفونی آن از مهمترین اقدامات برای پیشگیری این بیماری در بین مرغ های محلی می باشد.

بیماری کوکسیدیوز

عامل بیماری از تک یاخته ای است به نام «ایمریا». این بیماری از راه مدفوع دام و طیور مبتلا خارج می شود و در محل های مرطوب، در مدت یکی دو روز ایجاد بیماری می کند. عامل بیماری از راه دستگاه گوارش باعث آلودگی مرغ ها شده و در روده (به خصوص روده کور) جایگزین و باعث خونریزی می شود.

علائم بیماری کوکسیدوز

اسهال خونی، لاغری و کم اشتهایی

پیشگیری بیماری کوکسیدوز

خشک نگه داشتن بستر، کاهش تراکم در سالن، تهویه صحیح و استفاده از کوکسیدیوستاتها در غذا، راه های ساده پیشگیری از این بیماری است.

برنامه بهداشتی برای کنترل بیماری های مرغ بومی

واکسیناسیون

1.  تزریق واکسن مارک در یک روزگی در زیر پوست پشت گردن و یا عضله ران، به مقدار ۲ سی سی، (در کارخانه جوجه کشی انجام می شود)،
2. واکسن نوبت اول نیوکاسل و از سویه B۱، به صورت آشامیدنی یا قطره چشمی (با نظر دامپزشک)، همزمان با تزریق واکسن کشته نیوکاسل + آنفلوانزا،
3. واکسن نوبت دوم نیوکاسل از سویه لاسوتا به صورت آشامیدنی یا قطره چشمی
4. با نظر دامپزشک d ،واکسن نوبت سوم نیوکاسل از سویه لاسوتا –
5. تزریق واکسن نیوکاسل با سویه لاسوتا در نوبت های بعدی، هر دو ماه یکبار.
6. واکسن آبله در سن ۳ ماهگی، به صورت تلقیح در بال و در جایی که رگ های خونی نباشد.